"Stop (and take time to enjoy the sunset)" του Damgaard, http://www.flickr.com/photos/damgaard/
Πρώτα τα γεγονότα. Αποσύρθηκε σήμερα το βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού.
Το γεγονός αυτό, όπως και κάθε πολιτικό γεγονός, μπορεί εύκολα να έχει πολλές θεάσεις.
Ο ΛΑ.Ο.Σ. ας πούμε πανηγυρίζει. Κάποιοι κύκλοι του ΣΥΡΙΖΑ μέμφονται τον νέο υπουργό.
Τα μεγάλα κόμματα ψάχνουν τη θέση τους, κι ο κόσμος το ίδιο.
Δεν θα εμπλακώ σε μια από αυτές τις άχαρες κουβέντες που φαντάζομαι πως θα δούμε σήμερα και στις επόμενες μέρες στα κανάλια. Θα προσπαθήσω να αναζητήσω τη δική μου θέση.
Το in.gr καλεί σε ένα από τα poll του τον κόσμο να τοποθετηθεί στο αν συμφωνεί ή όχι με την απόσυρση.
Πιστεύω όμως πως το θέμα είναι πολύ πιο σύνθετο και οι απαντήσεις και θέσεις, όχι μόνο απέναντι ενός πρόχειρου δημοψηφίσματος ή δημοσκόπησης αλλά απέναντι στον εαυτό μας, θα έπρεπε να είναι περισσότερες.
Δεν νομίζω πως διαφωνεί ο οποιοσδήποτε σοβαρός άνθρωπος πως η Ιστορία οφείλει να αποτυπώνει την αλήθεια. Αυτές τις μέρες διαβάζει κανείς συνεχώς την ρήση του Σολωμού περί του "αληθούς που ωφείλει να είναι εθνικό".
Πέρα όμως από αποφεύγματα, είναι δεδομένο πως η αλήθεια δεν είναι δυνατό να είναι κοινή, πόσω μάλλον επίσημη.
Ακόμη και αν μπορούσαμε να έχουμε την εμπειρία ενός γεγονότος είναι σίγουρο πως η παρουσία μας και συμμετοχή μας δεν εγγυάται μόνη της μια συνειδητή και ορθολογιστική αποτίμησή του.
Ας προσπαθήσω να το εξηγήσω με ένα απλό παράδειγμα:
Η πολιτική ιστορία δεν είναι το ίδιο απλό ζήτημα όπως ένα τροχαίο ατύχημα. Σε αυτό αν κάποιος πέρασε με κόκκινο έχει προφανώς παραβιάσει τον νόμο. Σε ειδικές ίσως περιπτώσεις εξετάζονται κίνητρά του, όπως η μεταφορά τραυματία κλπ που προφανώς και σχετικά εύκολα μπορούν να αξιολογηθούν, ώστε να μετριαστεί η ποινή που προκύπτει από την παραβίαση ενός κανόνα.
Όμως η πολιτική δεν είναι τόσο σχηματικά απλοϊκή όσο η παραβίαση του κόκκινου.
Στο παγκόσμιο ιστορικό γίγνεσθαι οι κανόνες αυτοί δεν έχουν τη σαφήνεια του Κ.Ο.Κ. Πρώτη λοιπόν αποδοχή θα έπρεπε να είναι - και προφανώς να διδάσκεται - πως η αλήθεια είναι σχετική με τη γωνία θέασης.
Σπεύδω να καταθέσω πως ενδεχομένως στην 6η δημοτικού κάτι τέτοιο είναι αρκετά δύσκολο να διδαχθεί. Κυρίως όμως να κατανοηθεί. Επιφυλάσσομαι λοιπόν, μια και δεν είμαι παιδαγωγός, να κατέθετα την παραμικρή προσωπική άποψη για το συγκεκριμένο πρακτικό πρόβλημα. Θα άφηνα σίγουρα τους ειδικούς να μιλήσουν για το συγκεκριμένο βιβλίο. Επειδή όμως το βιβλίο της ΣΤ' δημοτικού έχει από καιρό ξεφύγει από τα στενά πλαίσια της διδασκαλίας σε παιδιά, τουλάχιστον οι ενήλικες θα έπρεπε να συνειδητοποιούν το παραπάνω.
Με λίγα λόγια να έχουν περισσότερες αμφιβολίες παρά βεβαιότητες. Να χρειάζονται περισσότερους μάρτυρες του ...ατυχήμάτος και να είναι λιγότερο απαιτητικοί για μια επίσημη ετυμηγορία.
Κάτω από αυτή τη θεώρηση θα πρότεινα, σε ηλικία που οι ειδικοί παιδαγωγοί θα υποδείκνυαν, τα σχολεία μας να διδάσκουν περισσότερο την αμφιβολία παρά τη βεβαιότητα. Παράλληλα να προμήθευαν περισσότερες πηγές στους μαθητές και να τους γυμνάζουν στην επιστημονική έρευνα.
Να τους μαθαίνουν δηλαδή να μαθαίνουν. Να κρίνουν, να αξιολογούν και να συγκρίνουν τις πηγές.
Περισσότερο από μια επίσημη γραμμή, ένα κοινά αποδεκτό βιβλίο (ορισμός που από τη φύση του είναι αυτοαναιρούμενος) θα ήθελα τα παιδιά μου να γίνουν κοινωνοί περισσότερο μεθόδων αναζήτησης της αλήθειας παρά μιας συγκεκριμένης μεταβίβασης ιστορίας. Αναπτύσσοντας ερευνητές, σκεπτόμενους πολίτες, αναπτύσσουμε ένα πολύ πιο δυνατό και αποτελεσματικό λαό. Αυτό είναι κι εθνικό, και πατριωτικό, αλλά τελικά πολύ πιο αποτελεσματικό. Τουλάχιστον για τη δική μου θεώρηση μιας σύγχρονης δημοκρατικής κοινωνίας.
Καλό διάβασμα σε όλους μας.
2 σχόλια:
"Γωνία θέασης". Πολύ μου άρεσε. Μου θύμισε την ορολογία του νεοπλατωνισμού.
Πάντα η ανάπτυξη της κρίσης βοηθάει να διευρύνουμε τη γωνία θέασης. Αλλά μήπως ένα βήμα πιο πριν θα ήταν να έχουμε σε ένα τέτοιο βιβλίο ιστορίας και σε τέτοια δεδομένα μία υποσημείωση όπου με πολύ λιτά λόγια και χωρίς πολλές εξηγήσεις, θα παρουσιάζαμε και την αντίθετη άποψη;
Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να έχουμε στο τέλος των κεφαλαίων, 1-2 σελίδες με συνόψεις από τις διαφορετικές γωνίες θέασης των "αντιπάλων" μας, των "διαφωνούντων" και των "αμφισβητούντων". Αρκεί αυτές οι απόψεις να έχουν ήδη μία κρίσιμη μάζα στην παγκόσμια ιστορία. Αυτό θα έκανε τα παιδιά να γνωρίζουν τουλάχιστον, όχι την αλήθεια πράγμα πολύ δύσκολο αλλά το τι πιστεύουν και τι διδάσκονται οι "άλλοι".
Μου έκανε για παράδειγμα εντύπωση πώς παρουσιάζουν οι Τούρκοι την ιστορία των πολέμων με τους Ευρωπαίους (και όχι μόνο με τους Έλληνες) αλλά και την ιστορία του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας, στο μαυσωλείο του Ατατούρκ, που επισκέφτηκα φέτος.
Εάν τα παιδιά μας πρέπει να μάθουν για τις βαρβαρότητες του πολέμου και της φυγής των Ελλήνων της Μ. Ασίας ας μάθουν τουλάχιστον ότι ο Ατατούρκ ήταν αυτός που έκανε την Τουρκία σύγχρονο κράτος με ευρωπαϊκή προοπτική.
Δεν χρειάζεται να αντικαταστήσουμε γωνίες θέασης. Ούτε να επιβάλλουμε τη μία στην άλλη. Απλώς να διδάξουμε τη δική μας, ως κύρια και επίσημη αλλά να δείξουμε (έστω και από απόσταση) τη γωνία θέασης των άλλων.
Φίλε Σάκη,
δεν έχω διαβάσει το βιβλίο άρα θα ήταν πλήρως λανθασμένο να το κρίνω. Δεν το κρίνω λοιπόν.
Επίσης δεν είμαι παιδαγωγός. Άρα η δική μου θέση δεν μπορεί να έχει ιδιαίτερη αξία στο συγκεκριμένο ερώτημα του τι θα πρέπει να διδάσκεται σε παιδιά 6ης δημοτικού.
Είναι κάτι σαν το αν υπάρχει Άγιος Βασίλης ή όχι. Σε ποια ηλικία; Να πιστεύουν τα παιδιά ένα μύθο; Να τον απορρίπτουν; Έχουν διδακτική ή κοινωνική αξία οι μύθοι;
Πιστεύω πως θα συμφωνείς πως είναι μεγάλη κουβέντα, σίγουρα ενδιαφέρουσα και σίγουρα χωρίς εύκολες απαντήσεις.
Στα πρακτικά ερωτήματα φυσικά, δηλαδή το λέω ή όχι στα παιδιά μου κλπ, θα άκουγα τους ειδικούς πρώτα κι ύστερα θα διαμόρφωνα άποψη και με τη δική μου θεώρηση και κρίση.
Η προσωπική μου άποψη, πέραν του στενού παιδαγωγικού προβλήματος, η οποία έχει αξία δευτερεύουσα του ειδικού, και μόνον για την γενικότερη κουβέντα, συμφωνεί μαζί σου.
Πιστεύω πραγματικά πως η αλήθεια κάνει καλό. Πιστεύω πως η αλήθεια έχει πολλές πλευρές, ειδικά για δύσκολα γεγονότα. Εδώ υπάρχει για μια παραβίαση κόκκινου, πόσω μάλλον λοιπόν για ένα ιστορικό γεγονός.
Και πέρα από την πρακτική αξία της αλήθειας, η γνώση της αληθινής ή μη άποψης, θεώρησης, προπαγάνδας ή ο,τιδήποτε άλλο της άλλης πλευράς, έχει και αυτή διδακτική και ενημερωτική σημασία.
Παραμένω λοιπόν υπέρμαχος κυρίως της διδασκαλίας της μεθόδου να μαθαίνουμε, περισσότερο από το αντικείμενο της γνώσης. Η γνώση είναι τεράστια, πολύπλευρη, χρειάζεται προσέγγιση, αξιολόγηση, κριτική. Εξού και αν χρειάζεται κάτι να διδάσκεται είναι κυρίως η μέθοδος προσέγγισης παρά η μία ή άλλη ή και όλες (αν ήταν δυνατόν) οι απόψεις.
Ευχαριστώ για την επίσκεψη και το μήνυμα.
Δημοσίευση σχολίου